Το Προεδρικό Διάταγμα 148 της 29ης Σεπτεμβρίου 2009 εναρμονίζει την ελληνική με την κοινοτική νομοθεσία σχετικά με την περιβαλλοντική ευθύνη για την πρόληψη και την αποκατάσταση ζημιών στο περιβάλλον. Σκοπός του ΠΔ είναι η θέσπιση περιβαλλοντικής ευθύνης βάσει της αρχής “ο ρυπαίνων πληρώνει”.
Η ζημιά που καλύπτεται από τις διατάξεις του Π.Δ. είναι εκείνη η οποία προκαλείται από συγκεκριμένες δραστηριότητες (π.χ. διαχείριση αποβλήτων, λατομικές δραστηριότητες, διαχείριση επικίνδυνων ουσιών αλλά και άλλες). Ο φορέας των δραστηριοτήτων αυτών είναι οικονομικά υπεύθυνος απέναντι στο Κράτος για την πρόληψη και την αποκατάσταση των ζημιών που επιβεβαιωμένα προκύπτουν από τις δραστηριότητές του. Πρέπει να σημειωθεί επίσης ότι δε δίνει στους ιδιώτες το δικαίωμα να διεκδικήσουν οι ίδιοι αποζημίωση ως συνέπεια περιβαλλοντικής ζημιάς, αν δεν προβλέπεται κάτι τέτοιο από άλλο νομοθετικό κείμενο.
Το ΠΔ προβλέπει για περιβαλλοντική ζημιά σε καθορισμένες περιπτώσεις και πιο συγκεκριμένα:
-
σε προστατευόμενα είδη και φυσικούς οικοτόπους, εφόσον επηρεάζει την επίτευξη ή διατήρηση της ευνοϊκής κατάστασης αυτών,
-
στα ύδατα, όταν επηρεάζεται δυσμενώς η οικολογική, χημική ή/και ποσοτική σύσταση και το οικολογικό δυναμικό των υδάτων,
-
στο έδαφος, εφόσον η μόλυνσή του δημιουργεί σοβαρό κίνδυνο για τη δημόσια υγεία.
Πολύ μεγάλης σημασίας είναι επίσης και το θέμα του καθορισμού της αρχικής κατάστασης (baseline condition) βάσει της οποίας θα εκτιμηθεί η περιβαλλοντική ζημιά ή η άμεση απειλή αυτής. Προκειμένου να καθοριστεί, θα πρέπει να συνεκτιμηθούν πολλές διαφορετικές παράμετροι, κάτι που απαιτεί μεγάλη επιστημονική και τεχνική γνώση και εμπειρία.
Για να μπορέσουν οι φορείς των δραστηριοτήτων να καλύψουν την ευθύνη τους που απορρέει από τις διατάξεις του ΠΔ 148, έχουν τη δυνατότητα να καλύψουν το κόστος αποκατάστασης των πιθανολογούμενων περιβαλλοντικών ζημιών με τη βοήθεια χρηματοοικονομικής ασφάλισης. Το Μάιο του 2010 μάλιστα αναμένεται να ξεκινήσει η υποχρεωτική υπαγωγή ορισμένων κατηγοριών δραστηριοτήτων (όπως π.χ. οι λατομικές ή η διακίνηση επικίνδυνων υλικών και η απόρριψη αποβλήτων) σε σύστημα χρηματοοικονομικής ασφάλισης.
Την Παρασκευή 4 Δεκεμβρίου 2009, το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (Υ.Π.Ε.Κ.Α.) διοργάνωσε ανοικτό Forum για το περιβαλλοντικό έγκλημα, στο οποίο έλαβαν μέρος εκπρόσωποι από διάφορους φορείς και αναπτύχθηκαν, ανάμεσα σε άλλα, διάφορα σημεία της σχετικής νομοθεσίας. Μπορείτε να δείτε τον απολογισμό της Ημερίδας στη σελίδα του ΥΠΕΚΑ: